‘Waar er liefde is. Daar is God.’
“Waar er vriendschap en vrede is. Waar er liefde is. Daar is God.” Dit is mijn favoriete regel van een liedje dat vaak wordt gezongen tijdens de zondagse Mis in de Maria Kerk in onze wijk in Tilburg. Dit slaat de spijker op zijn kop over God’s boodschap voor ons. Heel eenvoudig, maar toch zo moeilijk om na te leven, als ik kijk naar de vele ellende en leed die door de mens zelf zijn veroorzaakt in de wereld om ons heen.
Ik wil mijn boek afsluiten met mijn gedachten over God. In reflectie, Chasing Windmills (mijn inspanningen om te leven volgens mijn principes) is begonnen met mijn zoektocht naar God. Het was mijn zoektocht naar God dat bracht me naar de revolutionaire beweging op de Filipijnen, toen ik God tussen de armen en de onderdrukten in de samenleving vond. Ik realiseerde me toen dat het dienen van en het vechten voor het welzijn van de armen en de onderdrukten een manier was om God te dienen en te volgen. Tijdens mijn betrokkenheid in de revolutionaire beweging op de Filipijnen heb ik me ook gerealiseerd dat God altijd was en nog steeds aanwezig is in mijn leven. In de hitte van mijn betrokkenheid met onze politieke beweging heb ik jarenlang geen aandacht besteed aan mijn relatie met God. Maar ondanks dit, toen Carlo en ik werden geconfronteerd met een hele moeilijke situatie als gevolg van ons besluit om uit de politieke beweging te stappen, nieuwe kansen en mogelijkheden begonnen zich voor ons te ontvouwen. Dat was het moment dat ik me realiseerde dat God ons nooit heeft verlaten. En als ik terugkijk God was en is eigenlijk altijd aanwezig in mijn leven.
God manifesteert zich in ons leven in vele onverwachte manieren. Als ik denk bijvoorbeeld aan de omstandigheden rondom het afmaken van miijn scriptie en het uiteindelijik behalen van mijn doctorandus diploma in psychologie, het was dat toevallige weerzien met mijn professor tijdens het boodschappendoen dat alles in gang heeft gezet zodat ik mijn scriptie weer ging oppakken. Het was misschien een geval van een eenvoudig serendipity (onverwachte toevalligheden), maar voor mij het voelde alsof de ‘krachten van het universum’ samen hebben gesmeed om ervoor te zorgen dat ik mijn diploma uiteindelijk ging halen.
God is voor veel mensen gelijkgesteld aan religie. Ik heb echter al op jonge leeftijd geleerd om God en religie uit elkaar te halen. Dit kwam door mijn vader die heel erg kritisch was tegen de Katholiek religie (Ik was gedoopt in de Romeinse Katholieke Kerk), maar had een groot geloof in God. Mijn waarnemingen op de Filipijnse samenleving, waarin de kloof tussen rijk en arm heel groot is, hebben ook geholpen tot deze realisatie. Ik zag bijvoorbeeld veel rijke mensen die elke zondag naar de kerk gingen, en zelfs de novenas (extra gebeden) op de vrijdagen bijwoonden, maar thuis hun huishoudelijke hulp niet goed behandelden. Erger nog, ze keken neer op en wantrouwden de armen. Dus, al op jonge leeftijd stelde ik me al de vraag hoe iemand zo religieus kan zijn en toch geen compassie heeft voor de armen. God is toch tussen de armen?
Toen ik naar Nederland kwam leerde ik over de vervolging van de Joden tijdens de Tweede Wereld Oorlog, en ook hoe Muslims tot de dag van vandaag worden gediscrimineerd. En als we naar onze geschiedenis kijken, we zullen zien dat veel slachting en doden in de wereld zijn gedaan en nog steeds worden gedaan in de naam van God. Als we God kunnen zien, zien we Hem waarschijnlijk zijn hoofd schudden in ongeloof wanneer zulke gruwelijke dingen in zijn naam worden gedaan. Ook tot de dag van vandaag zien we veel religies die elkaar uitsluiten of groepen mensen uitsluiten zoals de homo’s en de lesbiennes. Dus, hoe kan iemand zo religieus zijn en toch anderen uitsluiten? We zijn toch allemaal kinderen van God?
Dus in reflectie, ik kan alleen maar concluderen dat God kan niet worden gelijkgesteld met religie. Ik denk dat de vele religies die we in de wereld hebben zijn pogingen van de mens om God en zijn boodschap te doorgronden. Ik ben van mening dat God zichzelf uitdrukken in liefde. Het klinkt zo eenvoudig, maar het lijkt toch zo vreselijk moeilijk om te doen, om liefde voor elkaar te hebben, om compassie te hebben voor de zwakkeren, om elkaar te vergeven, om ons leven te laten leiden door liefde.
Vaak wordt gezegd dat God in mysterieuze manieren te werk gaat, dat God ver boven ons petje is om Hem echt te doorgronden. Ik neig om hierin te geloven. Liefde, welke voor me de essentie is van God, lijkt zo moeilijk om te begrijpen en om ernaar te leven. Dat gevoel van liefde die we kennen is eigenljk maar een piep klein deeltje is van de echte liefde, de liefde die God heeft zo bedoeld.
Als we naar ons leven goed kijken, we zullen zien dat God vele inspanningen heeft gedaan om ons te helpen Hem te doorgronden, om de liefde die Hij voor ons heeft te kunnen begrijpen. Ik denk bijvoorbeeld dat moederschap is een van God’s manieren om ons te laten begrijpen waar liefde echt over gaat. Ik geloof dat God’s liefde voor ons is onvoorwaardelijk, net als mijn liefde voor mijn kinderen. Als een moeder ik kan met vol overtuiging zeggen dat er is niets wat mijn dochters zouden doen die mijn liefde voor hen zou doen vervagen. En nu dat ik een oma ben, ik voel ook diep in mijn hart dat er is niets wat mijn kleinkinderen zouden doen die mijn liefde voor hen zou doen vervagen. Ik geloof dat dit is de soort liefde die God heeft voor ons allen, maar dan veel veel groter. Ik voel me zo gezegend en dankbaar dat God me deze kans heeft gegeven om zijn liefde voor ons enigszins te ervaren en te begrijpen, door een moeder te zijn en nu ook door een oma te zijn.
En om het cirkel compleet te maken, het was mijn moeder die me heeft laten zien en laten voelen wat onvoorwaardelijke liefde is, zodat ik het ook aan mijn kinderen mogen doorgeven.
Nu dat we de onvoorwaardeljke liefde hebben kunnen ervaren, de grootste uitdaging die voor ons ligt is om dit soort liefde door te geven aan heel de mensheid. Want waar er vriendschap en vrede is, waar er liefde is, daar is God.
Ter afsluiting wil ik dit zeggen, omdat we allen kinderen van God zijn, er is niets wat we kunnen doen die God’s liefde voor ons zal doen vervagen. God’s liefde voor ons is onvoorwaardelijk, hetzelfde onvoorwaardelijke liefde die moeders hebben voor hun kinderen. Dus ik geloof dat we allen uiteindelijk naar de hemel zullen terugkeren, terug naar God’s huis, wanneer we de liefde in onze harten en in de harten van anderen zullen vinden. Want God is liefde.